HOŞGELDİNİZ!

Bu platform, “Yapay Zeka Algoritmaları ile Ulusal Orman Envanteri Modelinin Geliştirilmesi: İstanbul Orman Bölge Müdürlüğü Örneği” başlıklı doktora tezi kapsamında geliştirilmiştir.
Çalışmada, Orman Genel Müdürlüğü – Orman İdaresi ve Planlama Dairesi Başkanlığı tarafından yürütülen Ulusal Orman Envanteri (UOE) çalışmaları doğrultusunda, İstanbul OBM sınırları içerisinde 2019–2023 yılları arasını kapsayan arazi çalışmaları gerçekleştirilmiştir.

Bu arayüz, arazi çalışmalarında toplanan verilerin sayısal, grafiksel ve konumsal analizlerini kullanıcıya hızlı ve etkili bir biçimde sunmak amacıyla tasarlanmıştır.

Uygulama; RShiny, R, HTML ve Java teknolojileri kullanılarak geliştirilmiştir.

ÖRNEKLEM NOKTALARI

Bu bölümde UOE örneklem noktaları görülmektedir. Her bir örnek alan verisine ulaşmak için: ilgili alana zoom yaptiktan sonra ilgili noktalara (sol) tıklanırsa, her bir ağaç için detaylı bilgiler gösterilmektedir, ek olarak her bir deneme noktasına düşen ağac sayısı noktalar üzerinde sayısal olarak ifade edilmiştir. Ayrıca siyah ile ayrılan poligonlar, orman işletme müdürlükleri sınırlarını göstermektedir. İstanbul Bölge Müdürlüğün’de 2019-2020 yıllarında toplamda 356 nokta alınmıştır. 5 Yıl içeresinde toplamda 2049 deneme noktasının yapılması planlanmaktadır. Örneğin;Toplamda 11 O.İ.M. ilgili bölge müdürlüğü sınırları içierisinde bulunmaktadır. 356/11 = 32 adet ortalama her bir O.İ.M’ den nokta alınmıştır.

ÖRNEKLEM ALANDAN ALINAN AĞAÇ VERİLERİ

Bu bölümde UOE örneklem noktalarından alınan ağaç verileri görülmektedir. Her bir ağaç verisine ulaşmak için: ilgili alana zoom yaptiktan sonra ilgili noktalara (sol) tıklanırsa, her bir ağaç için detaylı bilgiler gösterilmektedir, ek olarak her bir deneme noktasına düşen ağac sayısı noktalar üzerinde sayısal olarak ifade edilmiştir. Ayrıca siyah ile ayrılan poligonlar, orman işletme müdürlükleri sınırlarını göstermektedir. 2019 ve 2020 yıllarını kapsayan farklı türlerden toplam 4728 adet ağacın verisi alınmıştır.

PIVOT TABLO

Bu bölumde UOE örneklem noktalarından alınan ağaç verileri Excel formatında bulunan pivot tablosuna çevirilmiştir. Örnek olarak: Seçilen “ISLETME_ADI” sağ tarafa atılır, “count” kısmını değiştirip “average” getirilirse bir altında oluşan boşluk kısmına da “HACIM_HA” seçilirse, her bir işetme müdürlüğü için NOKTALARA DÜŞEN HA. ORTALAMA AĞAÇ SERVETİNİ bulmuş oluruz. Mesela; Demirköy O.İ.M. için toplamda 34 adet deneme alanı ve 483 adet ağaç girmiştir. Bu sebepele aşağıda ki örnekte ortalamalarda büyük farklar çıkmıştır. Mesela; Demirköy O.İ.M. için toplam alanı (73.872 ha) * Demirköy O.İ.M. noktalarına düşen toplam ha. ağaç serveti (19,59 m3/ha) = Toplam O.İ.M alanında ortalama ha. hacmi (1,415,906 m3/ha) / Plandaki gerçek ha. hacim (17,347,503 m3/ha) Mesela; İstanbul O.B.M. için toplam alanı (2,198,731 ha) * İstanbul O.B.M. noktalarına düşen ha. ortalama ağaç serveti (8,08 m3/ha) = Toplam O.B.M alanında ortalama ha. hacmi (17,765,746 m3/ha) / Plandaki gerçek ha. hacim (57,067,554 m3/ha)

DİKİLİ ve DEVRİK ODUN VERİLERİ

Bu bolumde UOE örneklem noktalarından alinan dikili kuru, devrik ve dal parçası verileri görülmektedir. Her bir ağaç verisine ulaşmak için: ilgili alana zoom yaptiktan sonra ilgili noktalara (sol) tıklanırsa, her bir ağaç için detaylı bilgiler gösterilmektedir, ek olarak her bir deneme noktasına düşen ağac sayısı noktalar üzerinde sayısal olarak ifade edilmiştir. Ayrıca siyah ile ayrılan poligonlar, orman işletme müdürlükleri sınırlarını göstermektedir. Toplamda 956 adet veriden; 317 adet Dal Parçası, 294 adet Devrik, 345 adet Dikili Kuru örneği alınmıştır.

PIVOT TABLO

Bu bölümde UOE örneklem noktalarından alınan ağaç verileri Excel formatında bulunan pivot tablosuna çevirilmiştir.

Dikili Kuru: 0,5 * Boy * Çap^2 * pi/4

Dal Parçası: pi/4 * Dal Uzunluğu * (Çap/2^)2

Devrik: pi/4 * Boy * Çap

DİRİ ÖRTÜ VERİLERİ

Bu bolumde UOE örneklem noktalarından alinan diri örtü verileri görülmektedir. Her bir diri örtü verisine ulaşmak için: ilgili alana zoom yaptiktan sonra ilgili noktalara (sol) tıklanırsa, her bir ağaç için detaylı bilgiler gösterilmektedir, ek olarak her bir deneme noktasına düşen ağac sayısı noktalar üzerinde sayısal olarak ifade edilmiştir. Ayrıca siyah ile ayrılan poligonlar, orman işletme müdürlükleri sınırlarını göstermektedir. Toplamda 456 adet veriden; 13 adet farklı diri örtü örneği alınmıştır. Fakat veritabanında bulunmayan bazı türler “diğer yapraklı” olarak atanmıştır, bu da tür çeşitliliğini etkilemektedir. Örneğin, veritabanında “tavşan memesi” olmadığından diğer yapraklı olarak atanmıştır.

KARBON BİLANÇOSU

Bu bölümde UOE örneklem noktalarından alınan ağaç verilerinden elde edilen Karbon Bilançosu görülmektedir. Her bir ağaç verisine ulaşmak için: ilgili alana zoom yaptiktan sonra ilgili noktalara (sol) tıklanırsa, her bir ağaç için detaylı bilgiler gösterilmektedir, ek olarak her bir deneme noktasına düşen ağac sayısı noktalar üzerinde sayısal olarak ifade edilmiştir. Ayrıca siyah ile ayrılan poligonlar, orman işletme müdürlükleri sınırlarını göstermektedir. Toplamda 4728 adet ağacın verisinden her bir ağaç için ilgili karbon miktarı, artımı ve oksijen üretimi hesaplanmıştır. Ayrıca, karbon bilançosu hesaplamlaıar 299 No’lu Tebliğe göre yapılmıştır. Not: Karbon Kayıp ve Kazanç verileri bir sonraki güncellemede eklenecektir.

TOPRAK VERİLERİ

Bu bölümde UOE örneklem noktalarından alınan toprak verileri görülmektedir. Her bir örneklem alanın toprak verilerine ulaşmak için: ilgili alana zoom yaptiktan sonra ilgili noktalara (sol) tıklanırsa, her bir ağaç için detaylı bilgiler gösterilmektedir, ek olarak her bir deneme noktasına düşen ağac sayısı noktalar üzerinde sayısal olarak ifade edilmiştir. Ayrıca siyah ile ayrılan poligonlar, orman işletme müdürlükleri sınırlarını göstermektedir. Toplamda 504 adet toprak örneği alınmıştır.

SU BİLANÇOSU

Bu bölümde UOE örneklem noktalarından alınan ağaç verilerinden elde edilen Su Bilançosu görülmektedir. Her bir ağaç verisine ulaşmak için: ilgili alana zoom yaptiktan sonra ilgili noktalara (sol) tıklanırsa, her bir ağaç için detaylı bilgiler gösterilmektedir, ek olarak her bir deneme noktasına düşen ağac sayısı noktalar üzerinde sayısal olarak ifade edilmiştir. Ayrıca siyah ile ayrılan poligonlar, orman işletme müdürlükleri sınırlarını göstermektedir. Toplamda 4728 adet ağacın verisinden her bir ağaç için ilgili İntersepsiyon, Transpirasyon, Evaporasyon, Toplam Kayıp ve Su Verim Oranları hesaplanmıştır. NOT: UNDP’nin projesinde (2015), Karadere OİM Handüzü OİŞ için yapılan su verimi hesaplamalarında da bu tablo esas alınmıştır ve birim olarak (mm/m2) belirlenmiştir. Eğer (ton/ha) için varolan değeri 10 ile genel alanda (ton) için varolan değeri 10.000 çarpılmalıdır.Kaynak: Hidrolojik Fonksiyonların Orman Amenajman Planlarına Entegrasyonu Kılavuzu Oransal verilerin değerleri Özhan,1994 çalışmasından alınmıştır.

PIVOT TABLO

Bu bölümde UOE örneklem noktalarından elde edilen Su Bilançosu verileri Excel formatında bulunan pivot tablosuna çevirilmiştir. NOT: UNDP’nin projesinde (2015), Karadere OİM Handüzü OİŞ için yapılan su verimi hesaplamalarında da bu tablo esas alınmıştır ve birim olarak (mm/m2) belirlenmiştir. Eğer (ton/ha) için varolan değeri 10 ile genel alanda (ton) için varolan değeri 10.000 çarpılmalıdır.Kaynak: Hidrolojik Fonksiyonların Orman Amenajman Planlarına Entegrasyonu Kılavuzu

GÜNCELLEMELER

1 Şubat 2020   version: 1.0

• UOE kullanıcı arayüzünün ilk sürümü yayımlandı; temel harita ve veri görselleştirme modülleri entegre edildi.

26 Şubat 2020   version: 1.1

• Kullanıcı geri bildirimleri doğrultusunda etkileşim ve performans iyileştirmeleri gerçekleştirildi (önbellekleme stratejileri, Shiny modül revizyonları).

31 Mart 2021   version: 2.0

• UOE eğitimi sonrası istatistiksel raporlama modülleri eklendi ve kullanım kılavuzu güncellendi.

15 Mayıs 2022   version: 2.5

• Veritabanı şeması revize edilerek SQL indekslemeleri ve optimize edilmiş VIEW tanımlamaları eklendi; veri sorgu süreleri %30 oranında kısaltıldı.

20 Haziran 2023   version: 2.8

• UI/UX tasarımına rehber modülü (in-app tour) ve responsive iyileştirmeleri eklendi; mobil uyumluluk artırıldı.
• Konumsal harita katmanlarına lazy-loading getirildi; WMS/WFS katman istekleri optimize edilerek başlangıç yükleme süreleri azaltıldı.

10 Kasım 2024   version: 3.0

• OWASP ZAP ile kapsamlı güvenlik taraması yapıldı; XSS/CSRF zaafiyetleri giderildi, JWT tabanlı kimlik doğrulama modülü eklendi.
• Docker ve Docker Compose ile kapsayıcı dağıtım yapılandırması oluşturuldu; GitHub Actions üzerinde CI/CD pipeline entegrasyonu tamamlandı.

12 Ocak 2025   version: 3.1

• Modüler mimariye geçiş: `modules/` ve `helpers/` klasör yapılarıyla kod tekrarı azaltıldı (Wickham, 2015).
• Veri yükleme ve performans artışı: `data.table` kullanımıyla büyük veri işlemleri hızlandırıldı (Dowle & Srinivasan, 2019).
• Güvenlik ve şifreleme: Veritabanı bağlantıları SSL/TLS destekli DBI/odbc yapısına geçirildi.
• UI tasarımı: `shinydashboardPlus` ile erişilebilirlik ve stil geliştirmeleri uygulandı (WCAG 2.1 uyumlu).
• Bağımlılık yönetimi: `pacman` ve `renv` ile paket kilitleme, gereksiz paketler ayıklandı (Ushey et al., 2021).
• Paralel işlem yönetimi: `future`/`furrr` kullanılarak modern iş parçacığı altyapısı kuruldu.
• Dökümantasyon: `roxygen2` ile fonksiyon belgeleri ve `devtools::check()` ile paket bütünlüğü sağlandı.